EHEk otsailaren 12rako "Sasi guztien gainetik, euskaldun eta burujabe!" lelopean  deitu manifestazioari babesa agertu diote herri mugimenduko eta euskalgintzako hainbat eragile eta norbanakok. Donostiako Miramar Jauregian izan da prentsaurrekoa eta EHEko kide Igone Lamarainek eta Gotzon Barandiaran idazleak hartu dute hitza EHEren eta deialdiari babesa eman diotenen izenean; izan ere, jada 500 inguru dira deialdiari atxikimendua eman dioten herritarrak.  Bestalde, manifestazioaren bukaera ekitaldian Txillardegiri egingo zaion omenaldia bergogoratu dute. Agerraldiaren ostean, argazkia atera dute Kontxako badia atzean dutela.

 Euskal Herrian Euskaraz (EHE) herri mugimenduko eragile euskaltzaleak manifestazio nazionala deitu du otsailaren 12rako "Sasi guztien gainetik, euskaldun eta burujabe!" lelopean. Donostian izango da mobilizazioa eta Bulebarretik aterako da arratsaldeko 17:00etan. Horrekin batera, manifestazioaren lelo berbera daraman manifestua ere publiko egin dute EHEko kideek agerraldian. Aipatu manifestuaren aitzakipean herri zein nazio mailako harreman dinamika zabala jarri du martxan eragile euskaltzaleak norbanako zein eragileei manifestuaren edukiak helarazi eta mobilizaziora erakartzeko. Alta, harreman horiez gain manifestua EHEren web gunean ere eskegi da herritarrek sinatu dezaten. Manifestazioaren bukaerako ekitaldian ekimen berezirik ere egongo da. Izan ere, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegiri merezitako omenaldia egingo baitzaio.

Hizkuntza komunitate minorizatua da euskal komunitatea, Euskal Herrian bizi garen hiru milioi biztanletatik laurdenak baino ez dakigu euskaraz. Euskal hiztun guztiak gara gazteleraz edo frantsesez elebidun, mendetako asimilazio prozesuaren ondorioz euskaldun elebakar gisa bizitzea ezinezko bihurtu ondoren. Gaztelera eta frantsesa bilakatu dira hizkuntza hegemonikoak Euskal Herrian, nazio hizkuntza den euskara menpeko bihurtuz. Horregatik, euskarak betetzen zituen ia funtzio guztiak erdarek betetzen dituztenez, euskaldunok bigarren mailako herritarrak gara gure herrian.

Gurea ez da hizkuntza ordezkatze prozesua pairatzen duen herri bakarra. Munduan ehunka dira galtze bidean dauden hizkuntzak, eta ondorioz kulturak, herriak. Globalizazioak eragina badu ere, ordezkatze prozesu hauen gidariak estatuak dira. Euskal Herrian espainiar eta frantziar estatuak dira ordezkapen prozesuaren erantzule nagusiak. Beraien konstituzioetan argi jasotzen dute zein den hizkuntza hegemonikoa, eta nagusitasun hori mantentzea helburu duten hizkuntza-politikak aplikatzen dituzte.

Erasoak eraso euskaldun izateaz harro, garena izaten jarraitzeko nahia eta gogoa askotan erakutsi dugu euskaldunok. Honi esker, hamaika proiektu sortu ditugu ordezkapen prozesuari aurre egin, eta euskaraz bizitzeko nahiari hauspoa emateko.

Hala ere, asimilazio prozesuak bere horretan jarraitzen du. Euskaldunoi ezberdintasun kontuekin bazterrak nahastea leporatzen digute; garenari uko egin, eta munduko hiritar izateko gonbidapenak jasotzen ditugu etengabe. “Hori suertea nonahikoak diren horiena! Sasi guztien gainetikan dabiltza hegan”. Sasi artean ibiltzea nekeza da, baina ez diogu euskaldun izateari uko egingo. Garenari eutsi behar diogu,  munduko hizkuntza eta kultur aniztasunaren ondareari euskararen herri osasuntsuak bere-berezko ekarpena egiten jarrai diezaion.

Euskaldunak burujabe.
Hasteko asimilazio prozesuak gugan izan duen eragina onartzea dagokigu. Kontzienteki edo inkontzienteki gure eguneroko hizkuntza praktika sumisoa bilakatu da. Praktika burujabearen aldeko hautua indartu behar dugu hau gainditzeko. Zazpi euskaldun + erdaldun bat = zortzi erdaldun ekuazioarekin amaitu, eta euskaraz bizi den herria nabarmentzea ekarriko duen praktika, hain zuzen ere. Honetarako, autoestimua berreskuratu, eta euskaldun izatearen harrotasuna eguneroko jardunaren erdigunean kokatu behar dugu ezinbestean. Eta jokabide aldaketa hau bultzatzeko, euskaraz bizitzeko hautua egiteko, norbanakoaren determinazioa ezinbestekoa da. Baina ezin dugu dimentsio kolektiboa ahaztu. Beraz, euskal komunitateak egin behar du euskaldun burujabe bizitzearen alde.

Euskal Herria burujabe.
Sasi guztien gainetik ibili ahal izateko, euskaraz bizitzeko hautua egiteaz gain, lehentasunezko estatusa behar du euskarak bere lurralde osoan. Legeen zein prestigioaren bitartez eraiki beharreko lehentasunezko estatusa. Horretarako, ezagutu beharrekoa zein funtzio guztietarako hizkuntza izendatu behar da euskara. Eta hizkuntza politikaren bitartez alor guztietan nagusi izateko neurriak hartu behar dira.
Baina aldaketa hauek ez daude gure esku. Frantziar eta espainiar konstituzioek  ez digute horretarako aukerarik ematen. Horregatik burujabetza behar du Euskal Herriak.

Euskalduna eta burujabea. Biak dira aldaketa hauen oinarriak. Beraz, norbanakoak zein herriak, bakoitzari dagokigunetik, euskaldun eta burujabe izateko determinazioari beste bultzada bat eman diezaiogun, sasi guztien gainetik euskaldunak eta libreak izateko Euskal Herrian.

Sasi guztien gainetik, euskaldun eta burujabe!

SINATU MANIFESTUA

IKUSI MANIFESTUARI ATXIKIMENDUA EMAN DIOTENEN ZERRENDA (01-500)

IKUSI MANIFESTUARI ATXIKIMENDUA EMAN DIOTENEN ZERRENDA (501-1.000)

IKUSI MANIFESTUARI ATXIKIMENDUA EMAN DIOTENEN ZERRENDA (1.001-500)

IKUSI MANIFESTUARI ATXIKIMENDUA EMAN DIOTENEN ZERRENDA (1.501-2.000)

30 urtez Euskal Herrian Euskaraz

 "Euskararik gabe, Euskal Herririk ez”

Euskal Herrian Euskaraz elkartea 1979. urteko azaroaren 4an aurkeztu genuen jendaurrean. Durangoko Azoka aukeratu genuen lehen agerpena egiteko eta “Euskararik gabe, Euskal Herririk” ez lelopean ekin genion bideari. Egun hartan, euskaldunok osatzen dugun komunitatea eta lurraldea aintzat harturik, egun oraindik gure helburu izaten jarraitzen duena plazaratu genuen: Euskal Herri euskalduna erdiestea; eta horretarako izaera erreibindikatzailea eta borrokatzailea izango genuela adostu genuen.

• EHEren izaera berezia, errebindikatzailea eta borrokalaria izango da, eta beraz, ez da mugituko kulturaren edo teknikaren munduan.
  
  
• Errebindikapen eta salaketa hori ekintza praktikoetan azalduko da.

• EHE autonomoa izango da edozein partidu politikorekiko, eta alderdi politikoetako buruzagi-karguak dituztenak, dena dela, ez dira eragilearen zuzendaritzan egongo.

• EHEko partaideek, norberaren egoeran eta partiduetan, euskararen marjinazioa salatzeko borroka gogorra egingo dute, diglosia “protesta”ren bitartez gaindituz.
  
   

• Euskara izango da EHEren hizkuntza egiazkoa eta faktikoa. 

• EHEk elebitasun egoera, guztiz iragankor edo transitorioa izan behar dela adierazten du.

• Diglosia gainditzeko, elebakar erdalduna elebidun bihurtu behar da; eta hau lortzen ez den bitartean, gaurko zapalkuntza salatuko dugu EHEtik, ekintza praktikoen bitartez. Botere publikoak dira arduradun nagusi zapalketa honen menderapenean.

• EHEren ekintza Euskal Herri guztira zabalduko da.

• Hala, EHEtik hasieratik egin genien dei herritarrei herria berresukalduntzeko bidera batu zitezen.
• Euskaldunei zera eskatu genien: “Euskaraz egin dezagun. Euskaldun bezala ditugun eskubideak defenda eta eska ditzagun”.
• Euskaldunak ez zirenei aldiz: “Euskara ikas. Euskara dohainik ikasteko duten eskubidea defenda eta eska”.
• Duela 30 urte esan genuen, eta gaur bertan ere: “Jakitun gara denok: ez dago Euskal Herririk, eta are gutxiago euskal naziorik, euskararik gabe.
• Zera ere argi utzi genuen: “guk, geure eskubideetan zauriturik, gogorki erantzungo dugu”.

• Hala, 1981.enean, 60 bat lagunek Radio Nacionaleko egoitza okupatu genuen Donostian, eta egun berean, 3.000 lagunek manifestazioa egin zuten Gasteizen udalak euskararentzako agindutako dirua eskatuz.
• 1983an, Iurretako ETBren egoitzaren aurrean elkarretaratzea egin genuen ETBn erdararik sartu ez zedin, eta abenduan aldiz, “Erdararik ez ETBn” lelopean bildu genituen milaka euskaltzale Durangon.
• 1986an urtean, manifestazioa egin genuen Iruñean Vascuencearen Legearen onarpena arbuiatuz.
• 1988an “Erasoen kontra eutsi euskarari” lelopean atera ginen kalera.
• 1989an, “Euskararen aurka errekurtsorik ez” lelopean egin genituen manifestazioak.

• 1995ean, PSE-EEk, PPk eta Unidad Alavesa alderdiak euskararen aurkako frontea osatu zutela salatuz manifestazioa egin genuen Gasteizen.
• Azken 15 urteotan, duela 30 urte hasitako bideari jarraitu diogu. Gogora ekartzekoak dira azken urte hauetan zapalkuntzari aurre egiteko baliatu ditugun ekimenak:
• Ezabaketa Egunak egiten hasi ginen, eta urteen joanak, ezabaketa egunak Ezabaketa Aste bihurtu zituen. Euskal Herriko paisaje linguistiko erdaldunari aurre giten diogu, baina ez hori bakarrik...
• ...Egun indarrean dauden markoen eta hauen fruituz ernatzen diren legedi eta araudien gabeziak azaltzen ditugu Ezabaketa Astearen bitartez, Euskal Herri osoan zehar.

• EHEk, 10 asteko gose-greba abiatu zuen Gernikan. Epaiketak ebatzi ziren, itzultzaileak ez onartuz, erdarazko zitazioak itzuliz...
• Gainera, Gernikako epaitegiari 2.000 herritarrek intsumisioz erantzun zioten.
• Osasun munduan ere hainbat salaketa egin da: Azken urteetako oposizioetan zenbait euskaltzalek azterketak oztopatu eta aztoratu ditugu.
• Hizkuntza Eskubideen Eguna ere aipatu beharrekoa da, nola ez! Gernikako EHEko kideek erein zuten azken 6 urteotan loratu den Hizkuntza Eskubideen Egunaren hazia.
• Hala, azken 6 urteotan, euskaldunon eskubideen zapalketari aurre egin eta euskararen normalizazioa bultzatzeko jai eguna, Lesaka, Oiartzun, Santurtzi, Azpeitia, Atarrabia eta Ondarroan ospatu da.

• 1980an, 10.000 lagun bildu ginen Bilbon (Ikastolen elkartearekin batera egindako deialdian), “euskara ofiziala” eta “ikastolen instituzionalizatze publikoaren alde” lelopean.
• 1981ean, EHEko kideok 50.000 sinadura bidu genituen euskarazko irrati eta telebistaren alde.
• 1984an 200 lagunen elkarretaratzea egin genuen Telenavarraren aurrean euskararen presentzia eskatzeko. Ondoren, Iruñean manifestazioa egin genuen ETB Nafarroan ere ikus ahal izan zedin.
• 1987an “euskara benetan gure udaletan” lelopean EHEko kideok Donostia, Bilbo eta Gasteizko udaletxeak okupatu genituen, udalerri euskaldunen mugimenduaren aitzindaria lan gisa.
• 1988an, hamar herrik, EHEren mozioa onartuz, euskaraz bizitzea erabaki zuten. 1989an “euskarak bizi behar du. 10 urte borrokan” lelopean 13.000 euskaltzale batu ginen Bilbon.

• 1991an, UEMA sortu zen Aizarnazabalen eta EHEk horren sortzea bultzatu zuen. Urte berean, “Ofizialtasuna. Bide-seinaleak euskaraz orain” lelopean elkarretaratzea egin genuen Baionan.
• 1992an, manifestazioa egin genuen Baionan Frantziako Gobernuak euskararen ofizialtasuna onar zezan.
• Lapurdi, Nafarroa Behere eta Zuberoako 28 erakundek eta elkartek euren artean harremanak euskaraz egin zitzaten agiria sinatu zuten, EHEren bultzadaz.
• 1996an, EHEren “Euskal Herriak izan behar du... Euskalduna eta librea” lelopean manifestazio nazionala egin genuen Donostian.1997an, Kontseiluaren sorrera bultzatu genuen.

Munduan Arriskuan diren Hizkuntzen Atlas berritua plazaratu du UNESCO erakundeak. 1996 eta 2001. urteetan kaleratu zituen erakunde honek  euskararen "zaurgarritasuna" jasotzen zuten lehen bi atlasak, eta azken honekin hirugarrenez berretsi du euskaldunon hizkuntzak bizi duen arrisku egoera. Lapurdi, Nafarroa Behere eta Zuberoako errealitate linguistikoa bereziki larria dela azpimarratu du erakundeak.

"Maitatu, ikasi, ari… euskalakari"izango da datorren apirilaren 7tik aurrera abiatuko den hamazazpigarren Korrikaren leloa. Trebiñutik Donostiaraino eramango dute lekukoa euskaltzaleek 2.000 kilometrotan zehar.

Urtero bezala, iritsi da aurten ere Zarautzen egiten den Euskarastea. Xakela gaztetxe asanbladak, AEK-k, Urola Kostako Hitzak eta Zarauzko Euskal Herrian Euskaraz eragileek antolatzen duten egitasmoa abenduaren 10etik 17ra bitartean ari da burutzen. Gaurkoan "Izan, egin, eragin. Euskal Herrian Euskaraz" dokumentalaren emanaldia egingo dute gaztetxean eta ondoren solasaldia izango da. Ikusi xehetasunak azpian.

Oreretako EHEk taldearen 30.urtemuga ospatzeko egitarau zabala prestatu du. Abenduaren 12an hasi ziren bertso saio batekin; heldu den ostegunean "Izan, egin, eragin. Euskal Herrian Euskaraz" dokumentalaren emanaldia egingo dute Mikelazulon, eta larunbatean aldiz, bazkaria. Azpian duzue egitarau osoa. Animatu eta parte hartu!

"Izan, egin, eragin. Euskal Herrian Euskaraz" dokumentalaren lehen aurkezpena egin genuen Donostiako Doka Kafe Antzokian, abenduaren 1ean.

Hona Hemen Ion Ansa zuzendariaren hitzak

"Izan, egin, eragin. Euskal Herrian Euskaraz" dokumentalaren aurkezpena egin zuen atzo EHEk Durangoko Liburu eta Disko Azokaren 45. edizioan. Aurkezpenean Igone Lamarain EHEko kideak, Ion Ansa dokumentalaren zuzendariak eta dokumentaleko protagonistetako bat den Xabier Amurizak hartu zuten parte. Filmaren zati bat ikusteko aukera eskaini ostean, hitza hartu zuten hiruek proiektuaren inguruan jarduteko eta aurkezpenera bertaratu ziren lagunei sorkuntza lana bere egin dezaten proposatzeko.